In beeld: achter de schermen op de visveiling

De visveiling in Zeebrugge begint nog voordat de zon helemaal op is. Tegen het ochtendgloren een van de weinige vissersboten die die dag aangemeerd liggen.

We bezoeken de visveiling samen met sterrenchef Filip Claeys van restaurant De Jonkman. Hij richtte jaren geleden NorthSeaChefs op, een culinaire alliantie die ernaar streeft vissen van eigen bodem populairder te maken bij andere restaurantuitbaters en het grote publiek.

De Vlaamse Visveiling houdt van elke visser bij van welke visgronden ze op welke dagen aanvoer zullen krijgen. Veel dubbele streepjes zoals hier op woensdag betekent eigenlijk slecht nieuws: veel vissers zullen dezelfde soorten aanbieden, waardoor de verkoopsprijzen lager zullen liggen.

In een grote koelruimte liggen de bakken gevangen vis opgestapeld. Hier kunnen kopers die dat willen een kijkje komen nemen voordat het bieden begint.

“Dat is nu eens kwaliteit: die ogen staan nog kraakhelder. Daaraan zie je echt hoe vers deze vis is.”

Naast de visveiling in Zeebrugge is er ook nog een in Oostende. Meer vis wordt in ons land niet geveild. Nog enkele andere stapels bakken aan de rechterkant raakten niet op de foto, maar verder schept dit een goed beeld van hoe weinig vis eigenlijk verkocht wordt op dit moment.

De visveiling wordt op geen enkel moment eigenaar van de vis. Je kan er meer naar kijken als dienstverlener aan land. Wanneer de visser bevoorrading of transport over land nodig heeft, regelt de veiling dat. Net zoals ze ijs voorzien op de veiling zelf. “Maar hun gevangen vissen erin leggen, dat moeten de vissers zelf doen.”

Enkele bakken hebben naast een kwaliteitslabel ook nog een label gekregen dat aanduidt dat de vissen erin duurzaam gevangen zijn.

De activiteit verhoogt: de veiling staat op het punt om te beginnen.

De veiling is begonnen in een aanpalende zaal. Mederwerkers halen nu de verkochte lotten vis uit de massa en zorgen dat de koper zijn verschillende bakken straks gemakkelijk vindt.

Sommige grote kopers doen niet mee aan de veiling, maar geven op voorhand een bestelling en de prijs die ze willen betalen door. Dat zijn bedrijven die een constante aanvoer van dezelfde vis nodig hebben, zoals producenten van fishsticks.

Ondertussen in de veilingzaal: doodse stilte. Iedereen staart gebiologeerd en vol concentratie naar het scherm voor zich, klaar om af te drukken op het juiste moment.

Op het scherm staat welk lot vis wordt verkocht, met enkele specificaties zoals de kwaliteitsscore erbij. Verder een klok die onhoudbaar aftelt. Hoe langer de kopers wachten met afdrukken, hoe goedkoper ze het lot vis kunnen krijgen… maar ook hoe meer kans dat iemand anders met dat gouden zaakje gaat lopen.

De visserij blijkt een echte mannenwereld, en dat geldt niet alleen op de boten. Enkel de veilingmeester en één aankoper zijn vrouwen, de andere kopers zijn allemaal mannen.

Naast de veilingkamer ligt de cafetaria met de vreemdste openingsuren van het land: de kantine is open van middernacht tot tien uur ’s ochtends. De aanwezige vissers volgen nauwgelet wat er in de ruimte naast hen gebeurt.

De tooghangers kijken nu dan eens blij verrast, dan weer bezorgd. Vooral bezorgd, eigenlijk.

Een even opmerkelijke demografische vaststelling als de mannelijke overheersing in de visserij, is de gemiddelde leeftijd. Vissen is zo’n zwaar beroep dat de Belgische vissers van nu amper vervangen worden door een nieuwe generatie. De sector kampt met heel wat uitdagingen, maar hoopgevende initiatieven als NorthSeaChefs, die producten van eigen bodem in de kijker zetten, rijzen wel uit de grond: over tien jaar komen we hier nog eens een kijkje nemen.